Karp w sosie szarym to tradycyjne staropolskie danie wigilijne, podobno najbardziej popularne w Wielkopolsce. Ja niestety nigdy go nie jadłam, ani nawet o nim nie słyszałam, jak również moja rodzina. Natknęłam się na nie przypadkiem, przeglądając przepisy w internecie i od razu wiedziałam, że będzie mi smakować. Korzenny sos piernikowy, słodki od rodzynek, karmelu i miodu, lekko kwaśny od soku cytryny i octu z czerwonego wina, posypany płatkami migdałów. Tradycyjnie podawany z rybą lub ozorem wołowym.
Do sosu wykorzystałam brzegi tego piernika i domową przyprawę do piernika.
Rodzaj ryby nie jest istotny w tym przepisie bo smak sosu jest na tyle intesywny, że smaku ryby aż tak wyraźnie nie czuć, może to być spokojnie znienawidzony przez niektórych karp. Stare przepisy polecają gotować wywar z rybą w całości i włoszczyzną, który dodawany jest do sosu, jak również krew ryby wymieszana z octem i czerwone wino lub piwo.
Ja wykorzystałam gotowe filety karpia, które dusiłam w gotowym sosie. Sam sos jest bardzo dobry, ale po uduszeniu w nim ryby staje się naprawdę przepyszny. Czasami warto wrócić do starych, tradycyjnych przepisów, tym bardziej, że kuchnia staropolska charakteryzowała się dodatkiem dużej ilości przypraw, popularny był m.in. imbir, gałka muszkatałowa, szafran (dzięki szlakom handlowym z krajami Orientu), dopiero w XVIII wieku, wraz ze wzrostem popularności kuchni francuskiej zaczęto dania oszczędzniej przyprawiać.
Sos szary, mimo niezachęcającej nazwy, jest słodko-kwaśno-korzenny, aromatyczny, rewelacyjny, bardzo polecam!
Tutaj możecie przeczytać przepis z 1989 roku z książki Lucyny Ćwierczakiewicz '365 obiadów’.
Co ciekawe nie jest tutaj dodawany piernik, lecz żytni chleb. Myślę, że pewnego razu jedna gospodyni nie mając chleba wrzuciła do sosu piernik i tak powstała wersja piernikowa szarego sosu.
Karp w sosie szarym krok po kroku:
- Dodać cukier do małego garnka/patelni, poczekać aż się rozpuści.
- Jak na powierzchni cukru pojawi się pierwszy bąbelek dodajemy wino. Gotujemy ok. 30 sek.
3. Dodajemy rodzynki i sok z cytryny.
4. Gotujemy aż wino prawie całkowicie odparuje.
5. W średnim garnku (ma być na tyle duży, że zmieszczą się w nim filety ryby) rozgrzewamy masło, dodajemy mąkę. Wymieszać.
6. Dodajemy pokruszony piernik i bulion.
7. Gotujemy kilka minut, blendyjemy sos na gładko.
8. Dodać zawartość małego garnka (rodzynki z winem). Gotować ok. 2 min, aż sos się zagęści.
9. Doprawiamy sos: dodajemy ocet, miód, przyprawę do piernika. Doprawiamy solą i pieprzem.
10. Dusimy filety ryby w sosie.
Karp w staropolskim sosie szarym (sos piernikowy z rodzynkami i migdałami)
składniki
ryba:
- 2 małe filety karpia lub innej ryby
sos:
- 3 łyżki rodzynek
- 1.5 łyżki soku z cytryny
- 1.5 łyżeczki brązowego cukru*
- 2 łyżki czerwonego wina
- 1 łyżka masła
- 1 łyżka mąki
- 5 łyżek pokruszonego piernika 25g
- 1 szklanka bulionu użyłam warzywnego, dobrze mieć więcej w zapasie
- 1 łyżeczka octu z czerwonego wina
- ½ łyżeczki miodu
- szczypta przyprawy do piernika
- sól do smaku
- mała szczypta pieprzu
do podania:
- 2 łyżki platków migdałów
- puree z ziemniaków
- buraczki, sałatka z kiszonej kapusty
wykonanie
- Na małą patelnię dodać cukier, na średnim ogniu podgrzewać, aż się rozpuści. Jak na jego powierzchni pojawi się pierwszy bąbelek dodać wino, gotować 30 sekund, dodać rodzynki, sok z cytryny, gotować jeszcze 1-2 min, aż wino w większości odparuje, odstawić z ognia.
- W średnim garnku (ma być na tyle duży, żeby zmieściły się w nim filety ryby) roztopić masło, dodać mąkę i wymieszać.
- Dodać bulion, piernik, gotować na małym ogniu kilka minut, zmiksować blenderem na gładki sos.
- Dodać zawartość patelni do garnka, wymieszać, gotować 2 minuty, aż sos lekko zgęstnieje.
- Doprawić octem, miodem, przyprawą z piernika, zagotować, odstawić z ognia, doprawić solą i pieprzem. Sos znacznie zyska na smaku po duszeniu w nim ryby.
- Filety ryby zanurzać w sosie (jeśli macie duże filety dusimy pojedynczo, małe można razem), przykryć garnek pokrywką i na najmniejszym ogniu (żeby sos nie przywierał do garnka) dusić kilka minut aż mięso będzie ścięte i białe (czas duszenia będzie zależał od grubości ryby).
- Wyłożyć ryby na talerz, polać sosem, posypać płatkami migdałów.
- Smacznego!
uwagi
Wypróbowałaś/-eś ten przepis? Zostaw mi proszę komentarz i napisz czy Ci smakowało. Na pewno pomoże to innym czytelnikom, a mi będzie bardzo miło! Przepis możesz również ocenić i dodać zdjęcie przygotowanego dania.
2 komentarze
anka
16 grudnia 2019 o 10:52Robię tak karpia na święta, ale zamiast wina daję ciemne piwo. Jest wspaniały !
Aleksandra
16 grudnia 2019 o 11:14super pomysł z piwem, spróbuję 🙂